Sprawy o podział majątku wspólnego małżonków po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód bywają skomplikowane. Często ten skomplikowany charakter powoduje, że strona, która mogłaby z sukcesem dochodzić swoich praw, nie podejmuje żadnych działań zmierzających
do zaspokojenia jej roszczeń, całkowicie rezygnując z walki o to, co jej się należy.
Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy (por. postanowienie z dnia 31 lipca 2020 r. sygn. akt V CSK 55/20):
„Oczywistym jest, że nie przedawnia się roszczenie o podział majątku wspólnego„.
Niestety, odkładanie „w nieskończoność” decyzji o wystąpieniu na drogę sądową może znacznie utrudnić postępowanie dowodowe w sprawie. Jeżeli zatem jesteś w takiej sytuacji – nie czekaj tylko działaj.
Zgodnie z art. 43 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
§ 1.
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
§ 2.
Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
§ 3.
Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Co do zasady zatem, udziały w majątku wspólnym małżonków są równe. Określenie nierównych udziałów w majątku wspólnym ma charakter wyjątkowy i wymaga orzeczenia sądu. W skrajnych sytuacjach może dojść do pozbawienia małżonka całego udziału w majątku wspólnym.
Przy określeniu „ważnych powodów” (art. 43 § 2 k.r.o.) należy odnieść się do norm moralnych, które powodują, że uznanie równych udziałów małżonków w majątku wspólnym narusza zasady współżycia społecznego. Przykładowo, ważnym powodem jest rażące naruszanie przez jednego z małżonków obowiązków wobec rodziny.
Istotną przesłanką ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest też stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego. Znaczenie mają tutaj nie tylko zarobki małżonków, ale również całokształt ich starań w zakresie ciążących na nich obowiązków związanych z założeniem rodziny. Sąd nie może zatem dokonać jedynie kalkulacji zarobków, ale wziąć pod uwagę całokształt okoliczności.
